موضوع کودکان کار یکی از موارد مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و شیوع ویروس کرونا و بحران‌های ناشی از آن مظلومیت و تنهایی این کودکان را دوباره به یادمان آورد؛ در زمانی که همه شهروندان به قرنطینه خانگی توصیه می‌شدند و خیابان‌ها و معابر خلوت شدند؛ این کودکان خطری را حس نکردند؛ چون آشنای همیشگی آسیب و بحران هستند.
موضوع کودکان کار یکی از موارد مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و شیوع ویروس کرونا و بحران‌های ناشی از آن مظلومیت و تنهایی این کودکان را دوباره به یادمان آورد؛ در زمانی که همه شهروندان به قرنطینه خانگی توصیه می‌شدند و خیابان‌ها و معابر خلوت شدند؛ این کودکان خطری را حس نکردند؛ چون آشنای همیشگی آسیب و بحران هستند.
گزارش نشریه تقاطع شماره 1 | چهره شهر همیشه در تغییر است. اما در این لایه های تغییر سیمای شهری، یک تصویری همیشه ثابت و تلخ به چشم می آید و آن تراژدی کودکان کار است. غم انگیزترین تصویر هم، چشمان سرگردان و بی هدف کودکان کار بدون اوراق هویت است که اکثریت آنها را اتباع تشکیل می دهند. همه ما این منظره را با یک وضع ظاهری و حالت ثابت در گذر تمام چهره های شهر می بینیم و به آن عادت کردیم. حتی در بحران سخت کرونا هم زباله گردی و دست فروشی آنها بدون ماسک و دستکش جزئی از نمای عادی شهری به حساب می آمد.
شیوع ویروس کرونا و بحران های ناشی از آن مظلومیت و تنهایی این کودکان را دوباره به یادمان آورد. در زمانی که همه شهروندان به قرنطینه خانگی توصیه می شدند و خیابان ها و معابر خلوت شدند؛ این کودکان خطری را حس نکردند؛ چون آشنای همیشگی آسیب و بحران هستند.
در میان نگرانی ها برای این کودکان، افراد خیری هستند که در قالب موسسه و نهاد غیر دولتی از کودکان کار حتی اتباع بدون اوراق هویت حمایت می کنند.
مسئول یکی از این موسسه ها که رکن فعالیت خود را آموزش کودکان کار در زمینه های کمک تحصیلی و مهارت آموزی و برنامه های جانبی و تفریحی قرار داده است؛ در حالی که تمایلی به عنوان ذکر نام موسسه و فعالان آن ندارد؛ بیشتر مشکلات این کودکان را آموزشی و درمانی می داند.
اقتصاد کمر کودکان کار را خم کرده است
او می گوید: در مورد مسائل درمانی برای اتباع باید گفت؛ اتباعی که به صورت غیر قانونی در ایران زندگی می کنند؛ فاقد هر گونه امکانات درمانی می باشند. در صورت بروز مشکل، بیمارستان های دولتی به سختی آنها را پذیرش می کنند. اکثر این افراد فاقد توان مالی هستند؛ بیمارستان های خصوصی هم در همان ابتدا هزینه را دریافت می کنند. تنها کمکی که صورت می گیرد؛ اگر اقدام کنند از طریق دفتر سازمان ملل در تهران شاید کمک هایی بشود.
وی در ادامه توضیح می دهد: اتباعی که داری کارت آمایش هستند؛ در صورتی که به بیماری حادی مبتلا شوند که نیاز به مراجعه پی در پی به بیمارستان دارند؛ در صورت تایید مراکزی مانند بهزیستی، شامل بیمه سلامت می شوند که فقط شامل بیمارستان های دولتی می باشد. البته روند درمان برای آن ها رایگان نیست ولی هزینه ها خیلی کم می شود. اما گاهی هزینه های دارو و درمان به اتباع اجازه درمان نمی دهد.
این فعال مدنی، اجتماعی بیان می کند: برای حل مشکل اتباعی که تحت پوشش ما هستند؛ بیشتر از طریق اسپانسرها، هزینه ها رو تامین می کنیم یا از طریق پزشکانی که همکاری می کنند؛ هزینه ویزیت رایگان می شود. در این بین برخی از آزمایشگاه ها و داروخانه ها ما را یاری می کنند و آزمایش ها و برخی دارو ها رایگان می شود.
ناگفته نماند که با توجه به اینکه تعداد بیماران اتباع زیاد است؛ گاهی حمایت های مردمی نیز جوابگو نیست.
مسایل بهداشتی اولویت نیست
وی در ادامه تصریح می کند: هر ساله تعدادی از پزشکان بدون هیچ گونه چشم داشت، با مراجعه به موسسه، تعداد زیادی از بچه ها را به صورت رایگان ویزیت می کنند. اگر مشکل مختصر باشد با خرید دارو و دوره درمانی کوتاه مشکل حل می شود، ولی برای برطرف کردن مشکلات باز هم نیاز به همکاری کادر درمان در بیمارستان است که مجددا مشکل آفرین خواهد بود. روند درمانی بسیاری از افراد بیمار چون مشکل مالی دارند؛ مرتب پیش نمی رود و نتیجه بخش نخواهد بود. ولی ما سعی می کنیم با اطلاع رسانی از طریق حمایت های مردمی( خیرین و پزشکان) به نتیجه برسانیم. ولی همیشه موفق نخواهیم بود. بسیاری از مشکلات ایجاد شده مانند عفونت ها از طریق رعایت بهداشت قابل پیشگیری هستند. منتها برای پیشگیری نیاز به ایجاد زیر ساخت و آموزش هست؛ متاسفانه مسائل بهداشتی برای این خانواده ها اصلا اولویت نیست.
وی اشاره می کند: بیشتر پدران این کودکان از سن 35 سالگی به بعد از کارافتاده می شوند. به دلیل این که کارهای فوق العاده سختی که ما ایرانی ها نمی توانیم انجام بدهیم را این ها در ایران انجام می دهند. در واقع هر یک نفر افغانی به جای سه نفر ایرانی کار می کند. بعد از چند سال مشکلات شدید مخصوصا در زمینه ستون فقرات و مهره ها و کمر پیدا می کنند. پدر از کارافتاده شده و دیگر نمی تواند کار کند. بچه ها مجبور می شوند کار کنند و بار مسئولیت خانواده روی دوش این بچه ها می افتد.
کودکانی که بدون اوراق هویت هستند
فرزانه. ب کارشناس آی تی و 29 ساله که چند سالی است در امر آموزش کودکان کار از تحصیل جا مانده فعالیت می کند؛ در گفت وگو با خبرنگار ماهنامه تقاطع می گوید: اکثر کودکان کار به ویژه کودکان اتباع غیر مجاز که بدون اوراق هویت هستند؛ حس خوبی نسبت به افراد جامعه ندارند. متاسفانه از حرکات و صحبت های آنها می شود فهمید که حس انتقام از جامعه را درون خود رشد داده اند. ما قبل از این که آموزش کتاب های درسی را برای آنها شروع کنیم؛ سعی می کنیم ابتدا آنها را از فضای انتقام و کینه دور کنیم و آنها را با زیبایی های جامعه آشنا کنیم. تا الان چندین نفر از کودکان کار اتباع جامانده از تحصیل از طریق موسسه ما به مدارس عادی قزوین و حتی به دانشگاهها راه پیدا کرده اند.
وضعیت درمانی و بهداشتی کودکان کار اتباع در زمان اوج شیوع کرونا از نگرانی های مردم بود. مدیر کل بهزیستی استان قزوین در مورد رسیدگی به وضعیت این کودکان توضیح می دهد: در سال 98 بهزیستی استان قزوین، در مجموع 217 کودک کار و خیابان را از طریق 1 مرکز دولتی شبانه روزی و 2 مرکز غیر دولتی روزانه حمایتی- آموزشی (خانه خورشید و چتر مهربانی) مورد پذیرش و حمایت قرار داده است و خدماتی از قبیل خدمات مددکاری اجتماعی، روانشناسی، بهداشتی و درمانی و ... ارائه داده است.
مابین کودکان کار افغان و ایرانی فرق نمی‌گذاریم
وارثی تاکید می کند که رسیدگی به کودکان اتباع همانند کودکان کار ایرانی است و اضافه می کند: از میان این کودکان 93 کودک اتباع بودند. در ایام کرونا تمامی خدمات کودکان غیر اتباع شامل آنان نیز شده است. مرحله اول تهیه بسته حمایتی و بهداشتی شامل 200 بسته و توزیع آن توسط مرکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده خانه خورشید در قزوین و چتر مهربانی در تاکستان بین کودکان کار و خیابان و خانواده ایشان بوده است. هم چنین مکاتبه و مساعدت با شهرداری در ارائه بسته های بهداشتی به کودکان کار، حضور مستمر کارشناسان مراکز در سطح شهر و محل های پر تردد جهت ارائه آموزش های لازم به کودکان کار در زمینه رعایت بهداشت فردی و قرنطینه خانگی و حضور کارشناسان ما در مراکز جهت ارائه آموزش و بسته های بهداشتی به خانواده های کودکان کار به منظور پیشگیری و مقابله با کرونا و در مرحله دوم تهیه بسته معیشتی و توزیع 100 سبد کالای خوراکی و پوشاک یه کودکان کار و خیابان و در مرحله سوم توزیع 450 بسته بهداشتی در فواصل زمانی متفاوت بین کودکان کار و خیابان توسط اورژانس های اجتماعی و مراکز حمایتی آموزشی کودک و خانواده در کلیه شهرستانها از اقدامات حمایتی بهزیستی بوده است. ضمن این که تهیه فرم شناسایی و گزارش گیری از کودکان در خصوص علامت های ابتلا و تکمیل فرمهای غربالگری توسط کارشناسان مراکز از نظر دارا بودن علائم ابتلا هم برای کودکان کار ایرانی و اتباع انجام شده است.
