در این روزها، که قزوین آلوده‌ترین شهر ایران نام گرفته و شدت آلایندگی هوا، بسیاری از ساکنان این کُهن شهر را به ناچار خانه‌نشین کرد، مسئولان دولتی جز تعطیلی چند روزه مدارس که آن هم در میانه آلایندگی هوا، با تصمیم دولت برای تغییر شاخص‌ها به‌منظور جلوگیری از غیرحضوری شدن مدارس، متوقف شد؛ دست روی دست گذاشتند و حتی به وعده‌‌های خود برای زوج و فرد کردن خودروها هم عمل نکردند.
در این روزها، که قزوین آلوده‌ترین شهر ایران نام گرفته و شدت آلایندگی هوا، بسیاری از ساکنان این کُهن شهر را به ناچار خانه‌نشین کرد، مسئولان دولتی جز تعطیلی چند روزه مدارس که آن هم در میانه آلایندگی هوا، با تصمیم دولت برای تغییر شاخص‌ها به‌منظور جلوگیری از غیرحضوری شدن مدارس، متوقف شد؛ دست روی دست گذاشتند و حتی به وعده‌‌های خود برای زوج و فرد کردن خودروها هم عمل نکردند.
گزارش نشریه تقاطع شماره 21 | نفس به سختی بالا می‌آید و دم و بازدم با مشکلی غریب رو‌به‌رو شده؛ سینه سنگین است و چشم‌ها می‌سوزد. آسمان در آغوش غباری تیره پنهان شده و آفتاب رنگ و جلایی ندارد دیگر. این روزها را قزوینی‌ها تجربه نکرده‌اند و قدیمی‌ها هم به یاد ندارند که هوای شهرشان تا حالا این‌گونه بوده باشد و آواری از آلودگی از زمین و آسمان بر آنها ببارد! نه سی چهل سال قبل که تا همین سه چهار سال پیش هم خبری از آلودگی هوا در قزوین نبود؛ آن هم در شهری که روزگاری باغستان‌هایش آباد و پُر حاصل بود و دشت سرسبزش نگین طبیعت ایران!
در این روزها، که قزوین آلوده‌ترین شهر ایران نام گرفته و شدت آلایندگی هوا، بسیاری از ساکنان این کُهن شهر را به ناچار خانه‌نشین کرد، مسئولان دولتی جز تعطیلی چند روزه مدارس که آن هم در میانه آلایندگی هوا، با تصمیم دولت برای تغییر شاخص‌ها به‌منظور جلوگیری از غیرحضوری شدن مدارس، متوقف شد؛ دست روی دست گذاشتند و حتی به وعده‌‌های خود برای زوج و فرد کردن خودروها هم عمل نکردند.
این در حالی بود که به‌اذعان مسئولان محیط‌زیست استان، هوای شهر قزوین در 124 روز از سال‌جاری (معادل 40 درصد کل روزهای سال) دارای شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها از جمله گروه‌های حساس بود و سلامتی شهروندان به صورت جدی در معرض خطر قرار داشت. این وضعیت برای شهرستان آبیک 113 روز و برای شهرستان البرز 77 روز اعلام شده است.
معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت‌محیط زیست کشور معتقد است: اینکه امروز آلودگی هوا مختص یک شهر نیست و شهرهای بسیاری در کشور درگیر موضوع آلودگی هوا هستند نشان می‌دهد که متأسفانه با طبیعت خوب برخورد نشده و لازم است از ظرفیت‌های دشت قزوین استفاده بهتری شود.
علی سلاجقه با تاکید بر اینکه، قزوین ظرفیت خوبی در حوزه محیط‌زیست دارد، می‌گوید: اما با توجه به اینکه استان در یک دالان باد قرار گرفته، آلاینده‌های صنعتی و ریزگردها در منطقه منتشر شده‌اند و این وضعیت امروز بیش از 40 درصد جمعیت کشور به‌خصوص استان‌های البرز و تهران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
او با بیان این نکته که، طبق قانون نباید در شعاع 120 کیلومتری پایتخت، صنایع آلاینده احداث شود، اما متأسفانه اصلی‌ترین صنایع در این شعاع شکل گرفته‌اند که نتایج این موضوع از قزوین تا شرق تهران دیده می‌شود، می‌افزاید: اگر مشکلات محیط‌زیستی قزوین حل شود بخشی از مشکلات پایتخت نیز کاهش خواهد یافت.
دلایل متعددی در باره علت افزایش آلایندگی هوا در استان مطرح شده است؛ از مازوت‌سوزی نیروگاه شهید رجایی و فراوانی خودرو و وجود خودروهای فرسوده تا شهرک‌های متعدد صنعتی و کارخانجات و سیستم گرمایشی واحدهای مسکونی و ساختمان‌های اداری و تجاری، اما تاکنون نه مطالعه علمی در این باره صورت گرفته و نه گفته‌های مسئولان در باره چرایی این وضعیت، چندان با یافته‌های تحقیقاتی، منطبق است.
معاون محیط زیست انسانی اداره‌کل محیط زیست استان با اذعان به اینکه تاکنون مطالعه علمی دقیقی برای مشخص شدن نقش عوامل مختلف در آلودگی هوای قزوین صورت نگرفته، دلیل آن را عدم تأمین اعتبار و بودجه می‌داند.
سعید میرزاحسینی در عین حال، 60 تا 70 درصد آلودگی هوای قزوین را ناشی از تردد خودروهای سبک و سنگین در استان عنوان کرده و 30 تا 40 درصد دیگر را متوجه واحدهای صنعتی و تولیدی، نیروگاه شهید رجایی و سیستم‌های گرمایشی اعلام می‌کند. او اما البته نمی‌گوید در حالی که این عوامل بدون تغییر محسوسی، در سال‌های قبل نیز وجود داشته‌اند، چرا قزوین در ظرف زمانی کمتر از پنج سال گذشته دچار آلایندگی شدید هوا شده و امروز در روزهایی، آلوده‌ترین استان کشور بوده است؟
در این میان اما، استاندار عامل اصلی در تبدیل قزوین، به‌عنوان آلوده‌ترین استان کشور را ناشی از کاهش دمای هوا نسبت به پارسال و پایداری جو می‌داند. محمدمهدی اعلایی با بیان اینکه، امسال منابع آلاینده هوا افزایش پیدا نکرده، کما اینکه به خاطر توقف چند فاز از نیروگاه شهید رجایی کمتر هم شده، می‌گوید: اما در دی و بهمن، کاهش دمای هوا نسبت به میانگین سال قبل و همچنین پایداری بیشتر جوی سبب شد تا انباشت آلاینده‌ها بیشتر شده و این عامل باعث افزایش شاخص آلودگی هوا به شکل قابل توجهی طی چند روز در استان شود.
او با تاکید بر اینکه فیلتراسیون نیروگاه نیاز به تامین اعتبار چند میلیون دلاری دارد، می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین علل افزایش آلاینده‌ها در استان که هم‌پای نیروگاه در این مساله موثر است، وسایل نقلیه مستقر در استان و خودروهای عبوری از جاده‌های استان هستند که باید در این زمینه تدبیری اندیشیده شود، گرچه بخش مهمی از این موضوع، باید به‌صورت ملی مورد اقدام قرار بگیرد.
به‌رغم گفته‌های اعلایی، رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، آلایندگی نیروگاه شهید رجایی را ناشی از استفاده 100 درصدی از سوخت مازوت می‌داند. سلاجقه تاکید می‌کند: این نیروگاه از لحاظ راندمان یکی از نیروگاه‌های برتر جهان است، اما در ایجاد آلودگی هوا نقش زیادی دارد. باید به‌سمتی حرکت کنیم که نیروگاه همچنان به صورت سیکل ترکیبی فعالیت کند.
با این همه، حسین اینانلو، دکترای اقلیم‌شناسی و پژوهشگر محیط زیست معتقد است: وقتی در شهری مثل قزوین صحبت از آلودگی به میان می‌آید، باید دید منابع آلاینده هوا نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده‌اند یا اینکه منابع آلوده‌کننده ثابت بوده، اما عوامل حبس‌کننده‌ای باعث شده این آلودگی از اینجا به جای دیگری منتقل نشود.
وی منابع آلاینده هوای هر شهر را وسایل حمل‌ونقل، مراکز سکونت‌گاهی، کارخانه‌ها، نیروگاه‌های برق، واحدهای کشت و صنعت، دامداری‌ها و... دانسته و درباره راه‌کارهای کاهش آلودگی هوا به «ایسنا» می‌گوید: در راه‌کارهای بلندمدت خیلی چیزها باید تغییر کنند. باید در صنعت، زراعت، زندگی شخصی، معماری و شهرسازی، الگوهای سازگاری با طبیعت را به قانون و آئین‌نامه تبدیل کنیم و مردم و نهادهای دولتی مجبور به اجرای آنها باشند، اما متأسفانه در نظام مدیریت، برنامه‌ریزی و بهره‌برداری از منابع طبیعی در ایران چنین اراده‌ای دیده نمی‌شود، اما راه‌کار کوتاه‌مدت هم این کاری است که مدیران به‌صورت غیرکارشناسی و ناهماهنگ در حال تعطیلی کارخانه‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها هستند.
به‌نظر می‌رسد در فقدان مطالعات جامع پیرامون علت افزایش آلایندگی‌های هوا در استان و نیز انفعال و تصمیمات غیر کارشناسی و ناهماهنگ نظام مدیریتی، در کوتاه مدت نمی‌توان امیدی به کاهش و مهار بحرانی داشت که مستقیما سلامت شهروندان را به خطر انداخته و نفس‌های آنها را به شماره انداخته است؛ هم‌چنان‌که در دراز مدت نیز با دست فرمان کنونی مسئولان استان، به هیچ مقصد امنی نخواهیم رسید.
انتهای پیام/
