نکته مهمی که در خصوص ارث زن از شوهر وجود دارد، این است که تنها در صورتی زن از شوهر خود ارث می‌برد که در عقد دائم او باشد. براساس ماده 940 قانون مدنی، زوجینی که ازدواج آنها دایمی باشد از یکدیگر ارث می‌برند؛ البته باید دانست در صورتی که موانع ارث وجود داشته باشد مثلا فردی مورث خود را به قتل برساند یا کافر باشد، از او ارثی نخواهد برد.
نکته مهمی که در خصوص ارث زن از شوهر وجود دارد، این است که تنها در صورتی زن از شوهر خود ارث می‌برد که در عقد دائم او باشد. براساس ماده 940 قانون مدنی، زوجینی که ازدواج آنها دایمی باشد از یکدیگر ارث می‌برند؛ البته باید دانست در صورتی که موانع ارث وجود داشته باشد مثلا فردی مورث خود را به قتل برساند یا کافر باشد، از او ارثی نخواهد برد.
یادداشت نشریه تقاطع شماره 20 | پس از فوت افراد، در صورت داشتن ورثه، اموال آنها تحت عنوان «ارث» به وراث آنان خواهد رسید. از جمله مسائلی که همواره سبب اختلاف میان وراث متوفی می‌شود، موضوع سهم‌الارث هر یک از وراث است. اینکه چه کسانی سهم بیشتری نسبت به سایرین از اموال به‌جا مانده از متوفی به ارث خواهند برد. اما در خصوص میزان ارث زن از شوهر در صورت فوت او و میزان سهم‌الارث زن و شوهر از یکدیگر و مواردی که باعث می‌شود زن و شوهر از ارث یکدیگر محروم شوند و میزان ارث زن از شوهر در صورت طلاق، نکاتی را برای آشنایی خوانندگان مطرح می‌کنم.
زن چگونه از همسرش ارث می‌برد
براساس قانون، سهم زن از ارث شوهرش در صورتی که از مرد فرزندی داشته یا نداشته باشد، متفاوت است. در ماده 864 قانون مدنی آمده است: «از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می‌برند هریک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشند». بنابراین ماده، زن از شوهر خود ارث می‌برد.
اما نکته مهمی که در خصوص ارث زن از شوهر وجود دارد، این است که تنها در صورتی زن از شوهر خود ارث می‌برد که در عقد دائم او باشد. براساس ماده 940 قانون مدنی، زوجینی که ازدواج آنها دایمی باشد از یکدیگر ارث می‌برند. البته باید دانست در صورتی که موانع ارث وجود داشته باشد مثلا فردی مورث خود را به قتل برساند یا کافر باشد، از او ارثی نخواهد برد.
ارث در عقد موقت وجود ندارد و شرط توارث در نکاح موقت به دلیل تعارض با قواعد آمره ارث، یعنی قواعدی که امکان توافق بر خلاف آنها وجود ندارد نامشروع و باطل است، اما چنانچه فردی مایل باشد به زوجه‌اش که با وی در نکاح موقت است مالی تعلق گیرد می‌تواند مالی را برای بعد از مرگ خود برای او وصیت کند.
زوجین بعد از طلاق از یکدیگر ارث نمی‌برند، مگر در مواردی که در ماده 943 قانون مدنی تاکید شده است. به موجب این ماده، اگر مرد زن خود را طلاق بدهد، در صورتی که این طلاق از نوع طلاق رجعی باشد، چنانچه مرد یا زن در طول مدت عدّه فوت کنند، دیگری از او ارث می‌برد. همچنین به موجب ماده 944 این قانون، اگر شوهر در حال بیماری، زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به همان بیماری بمیرد، در صورتی که زن ازدواج نکرده باشد از او ارث می‌برد حتی اگر طلاق بائن باشد.
مطابق ماده 945 قانون مدنی نیز، اگر مردی در حال بیماری زنی را عقد کند و در همان مرض قبل از دخول (نزدیکی) بمیرد زن از او ارث نمی‌برد، لیکن اگر بعد از دخول یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد زن از او ارث می‌برد.
سهم زن از اموال شوهر مرحومش
در خصوص سهم زن از ارث شوهر و میزان ارث زن از اموال او نیز باید توجه کرد که سهم‌الارث زن از اموال شوهر، در صورت داشتن فرزند با حالتی که مرد فرزندی ندارد متفاوت است. باید دقت داشت که وجود فرزند و یا عدم وجود فرزند، در خصوص متوفی ملاک است. یعنی معیار تفاوت میزان سهم‌الارث زن این است که مرد هنگام فوت فرزندی دارد یا فرزندی ندارد و مهم نیست این فرزندان حاصل ازدواج او با همسر فعلی خود باشد یا همسر سابق او.
بر اساس فقه اسلامی و نیز به موجب ماده 913 قانون مدنی، سهم‌الارث زن و سهم زن از ارث شوهرش، در صورتی که مرد فرزند داشته باشد، یک هشتم است. همچنین ماده 946 قانون مدنی، ارث زن از اموال شوهرش در صورت فرزنددار بودن مرد را یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان (زمین، ساختمان، بنا و درختان) ذکر کرده است.
بر اساس آنچه در قانون مدنی آمده، سهم‌الارث زن از اموال شوهر در صورت نداشتن فرزند بیشتر است. به استناد ماده 946 قانون مدنی، ارث زن از اموال شوهر در این صورت، یک چهارم از عین اموال منقول و یک چهارم از قیمت اموال غیرمنقول خواهد بود.
نکته مهمی که در رابطه با سهم زن از ارث شوهر باید مورد توجه قرار گیرد این است که در صورتی که مردی چند زن داشته باشد، سهم‌الارث شرعی زن را که بعد از فوت همسرش به او تعلق می‌گیرد، به تساوی بین آنها تقسیم می‌کنند. مطابق ماده 942 قانون مدنی، چنانچه مرد دارای دو یا چند همسر باشد، ارث زن یعنی یک هشتم بین همسران در مواردی که شوهر فرزندی از هر کدام زنان داشته باشد به‌طور مساوی و یک چهارم در مواردی که شوهر هیچ فرزند یا نوه‌ای نداشته باشد به صورت مساوی بین زنان تقسیم می‌شود. البته این موضوع مشروط بر این است که همسران در عقد دائمی باشند و در هنگام فوت مرد نیز رابطه زوجیت و عقد دائم برقرار بوده باشد.
قانون جدید سهم زن از ارث شوهر
قبل از اصلاح ماده 946 قانون مدنی زن فقط از اموال منقول ارث می‌برد و در اموال غیرمنقول (ساختمان و زمین) زن سهمی نمی‌برد. اما با اصلاحیه قانون مدنی در سال 1387 میزان ارث زن از شوهر، زن در صورت داشتن فرزند از همسر مرحومش، یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان، ارث می‌برد. در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشند سهم زن یک چهارم از کلیه اموال است.
پس باید بعد از مرگ شوهر علاوه بر اموال منقول که تقسیم می‌شود، اموال غیرمنقول نیز قیمت‌گذاری شده و یک چهارم یا یک هشتم از این قیمت به زن داده شود. در صورت امتناع ورثه، این حق به زن داده شده که حق خود را از عین اموال استیفا کند. زوجه می‌تواند در مرحله اول، با مراجعه به دادگاه درخواست فروش ماترک را نموده و سهم خود را استیفا نماید. در غیر این صورت و عدم امکان فروش ماترک غیرمنقول، زن می‌تواند عین اموال غیرمنقول را با حکم دادگاه تملک نماید.
مطابق تبصره الحاقی مورخ 1389 ماده 946 قانون مدنی در مورد کسانی که قبل از سال1387 هم فوت کرده‌اند ولی ارث آنها تقسیم نشده، این قانون لازم‌الاجرا است، اما اگر ارث تقسیم شده باشد دیگر این امکان وجود ندارد.
انتهای پیام/
